نویسنده: محمد باقر صداقت
انتخابات شوراهای استانی عراق پس از بازنگری در قانون انتخابات عراق و برقراری مجدد آن در ابتدای امسال، در تاریخ 18 دسامبر، 27 آذر ماه، در عراق برگزار گردید. در این انتخابات که بر اساس نظام انتخابی سنت لاگه برگزار گردید هر استان تبدیل به یک حوزه انتخابی می شود، در نتیجه آن شوراهای استانیِ تعیین کننده استانداران و بخش مهمی از بوجه های عمومی حوزه های خود در مناطق مختلف عراق به استثنای اقلیم کردستان، 15 استان از مجموع 18 استانِ عراق، تشکیل می شود. نظام انتخاباتی که پس از لغو آن درپی اعتراضات موسوم به تشرین سال 2019 و بازگشت مجدد در سال 2023 در انتخابات اخیر مبنای انتخابات قرار داده شد. آخرین دوره انتخابات شوراهای استانی در عراق قبل از جنگ با داعش و در سال 2013 برگزار شده بود که با توجه به اعترضات مستمر در عراق دور بعدی آن که مقرر بود در سال 2018 برگزار گردد ابتدا به تعویق افتاد و سپس همزمان با لغو قانون سنت لاگه ملغی و شوراهای استانی منحل شد.
ازجمله مهمترین احزاب مشارکت کننده در این دور از انتخابات عراق می توان به ائتلاف نبنی، دوله القانون، قوی الدوله، ابشر یا عراق، اشراقه کانون از میان احزاب شیعی و همچنین تقدم و سیاده از احزاب سنی عراق اشاره کرد. در این بین به طبیعت دموگرافی عراق احزاب شیعی بیشترین آراء را در استان های جنوبی و احزاب سنی نیز احزاب پیروز در استان های غربی عراق تلقی می شوند. نکته قابل ملاحظه در این دور از انتخابات تحریم انتخابات از جانب جریان صدر عراق بود که اگرچه در استان های شیعی تاثیر چندانی نداشت اما نبود این جریان در بغداد تاثیرگذار تر از دیگر استان ها احساس می شد، جایی که این تحریم توفیق بیشتر احزاب سنی را فراهم آورد. در این میان تحریم جریان صدر را به تنهایی نمیتوان عامل موفقیت احزاب سنی در بغداد دانست چراکه حدود 30 درصد اهل سنت، با توجه به آمار مشارکت بیشتر در استان های غربی سنی نشین، استقبال بیشتری نسبت به مکون حدود 70 درصدی شیعی در عراق داشته است. به طور مثال بر اساس گزارش کمیساریای عالی انتخابات عراق، درصد مشارکت در استان نینوا، به مرکزیت شهر موصل، و یا استان های الانبار و صلاح الدین به ترتیب 52، 56 و 57 درصد بوده است در حالی که همین نسبت در استان های بصره، نجف و کربلا به ترتیب 42، 31 و 39 درصد اعلام شده است.
افزایش مشارکت با تغییر در مفاهیم
کمیساریای عالی انتخابات عراق نسبت مشارکت در انتخابات شوراهای استانی را در حالی 41 درصد معادل 6 میلیون و پانصد و نود ونه هزار نفر، اعلام کرده است که با توجه به جمعیت 45 میلیون نفری عراق، بر اساس پیش بینی بانک جهانی، این نسبت مشارکت مطابق با واقع به نظر نمی رسد. به خصوص در مقایسه با تعداد مشارکت کنندگان انتخابات پارلمانی عراق در سال 2021 که بیش از 9 میلیون نفر و همان 41 درصد به عنوان میزان مشارکت اعلام گردید.
با توجه به افزایش جمعیت عراق در این دو سال و افزایش افراد بالای 18 سال در عراق، یکی بودن درصد مشارکت در دو انتخابات اخیر علامت سوالی را در ذهن دنبال کنندگان اخبار انتخابات به وجود می آورد. با بررسی اطلاعیه های صادره از کمیساریای عالی انتخابات عراق مشخص می شود که درصد مشارکت کنندگان در انتخابات نه بر اساس نسبت آنان به کل جمعیت بالای 18 سال عراق، که با تقسیم تعداد مشارکت کنندگان بر تعداد افرادی که جهت دریافت کارت موسوم به بایومتری که جهت شرکت در انتخابات تعبیه شده است ثبت کرده اند به دست آمده است. در واقع در عراقِ 45 میلیون نفری جمعیتی بالغ بر 24 میلیون نفر بالای 18 سال حضور دارند که از این میان تنها حدود 16 میلیون نفر اقدام به دریافت کارت بایومتری به منظور شرکت در انتخابات کرده اند. از این میان نیز تنها قریب به 6 میلیون و ششصد هزار نفر در انتخابات شرکت کرده اند که نسبت به کل افراد بالای 18 سال می شود 27 درصد واجدین شرایط! در این بین کمیساریای عالی انتخابات با معیار قرار دادن افراد دارای کارت بایومتری در تعریف واجدین شرایط، تعداد انان را به 16 میلیون کاهش داده است که در نتیجه میزان مشارکتی مشابه با انتخابات پارلمانی اخیر را رقم خواهد زد.
این کاهش در حالی رقم می خورد که به نحو کم سابقه ای افراد نزدیک به مرجعیت اعلی عراق، آیت الله سیستانی نیز علاوه بر مشارکت در انتخابات، مردم را به شرکت در انتخابات در راستای ترسیم آینده ای روشن و نزیه از سیاستمداران فاسد تشویق می کردند. اما نتایج انتخابات به ویژه در استان های شیعه نشین عراق و به علی الخصوص استان نجف نسبت به دیگر استان های عراق با استقبال حداقلی از انتخابات روبرو بودند. برخی دیگر نیز تحریم انتخابات توسط جریان صدر را از مهمترین عوامل کاهش استقبال از انتخابات اعلام کردند در حالی که نتایج انتخابات گذشته نشان داد که این جریان نزدیک به 600 هزار رای از مجموع 9 میلیون مشارکت کننده انتخابات سال 2021 را از آن خود کرده بود.
احزاب شیعی پیشرو در انتخابات
با غض نظر از میزان مشارکت و با توجه بر نتایج مقدماتی انتخابات، در استان های جنوبی شیعه نشین، دو ائتلاف نبنی و دوله القانون بیشترین اختلاف را با دیگر رقیبان خود دارند. ائتلاف نبنی که در انتخابات های گذشته با نام الفتح بیشتر شناخته شده است شامل احزاب و گروه های نزدیک به حشد الشعبی از جمله سازمان بدر و عصائب اهل حق می باشند.
با توجه به آخرین آمار رسمی منتشر شده از کرسی های شوراهای استانی کسب شده که توسط کمیساریای عالی انتخابات اعلام شده است سازمان بدر با کسب بیشترین کرسی در جایگاه اول در میان احزاب شیعی و سپس ائتلاف دوله القانون وابسته به نوری المالکی، و ائتلاف قوی الدوله وابسته به سید عمار حکیم و حیدر العبادی نیز در رتبه های بعدی قرار دارند. در این نتایج گروه سیاسی اشراقه کانون که بر اساس گزارش های متعدد از منابع مطلع، جریان نزدیک به بیت مرجعیت تلقی می شوند، وابسته به یکی از آستان های مقدسه استان کربلا، نیز قابل ملاحظه می باشد. این دومین انتخابات و اولین انتخابات شوراهای استانی می باشد که در آن مشارکت می کنند. در انتخابات سال 2021 این گروه با ائتلاف با مستقلین 10 کرسی را در پارلمان از آن خود کرد ولی در انتخابات شوراهای استانی علیرغم تاکید افراد وابسته به بیت مرجعیت و شناخته شدن این جریان در نزدیکی به آن توفیق چندانی را نتوانست از آن خود کند.
پیروزی در انتخاباتی نگران کننده
گرچه خروجی آراء، پیروزی احزاب وابسته به اطار تنسیقی را رقم می زند اما خروجی تعداد تحریم کنندگان، شکننده بودن این پیروزی را در کنار وجود گسلی خطرناک برای آینده نظام سیاسی در عراق نشان می دهد. نظامی که تا به حال نتوانسته اعتماد مردم خود را جلب کند، بلکه روز به روز در حال از دست دادن بدنه مردمی خود می باشد. با توجه به الگو انتخابات قبل حتی حضور جریان صدر نیز نمی تواند افزایش چندانی در میزان مقبولیت انتخابات نزد عموم مردم به ویژه شیعیان ایجاد کند. دوره پیش روی شوراهای استانی چه بسا آخرین برگ برای احزاب اسلامگرا در عراق جهت اثبات کارا بودند خود به مردم تلقی گردد قبل از آنکه دیر یا زود جمعیتِ فاصله گرفته از انتخابات راه دیگری برای اظهار خشم خود از فساد و نبود خدمات پیدا کنند. چه بسا آن روز دیگر نه مرجعیت می تواند مردم را دعوت به حفظ آرامش کند و نه حتی مشارکت جریان صدر در کیک قدرت و سیاست مرهمی بر مردم عراق باشد. باید دید کبک سیاست عراق چه زمانی سر از زیر برف آمار خود ساخته بیرون خواهد آورد، چه آنکه آن هنگام سری بر بدن نمانده باشد.
سلام چرا اجازه انتشار رو نمیدید و میگید کبی ممنوعه؟
سلام. چون متاسفانه بدون لینک دادن مطالب نقل میشود. اگر سایتی مایل به نشر با لینک به منبع بود متن را خدمتشان میفرستیم.