گزارش نشست «جمهوری اسلامی، جنبش های مقاومت و رویکرد سیستمی (تجربه 17 ساله عراق)»
نشست راهبردی میز عراق و شامات اندیشکده مرصاد با عنوان «جمهوری اسلامی، جنبش های مقاومت و رویکرد سیستمی (تجربه 17 ساله عراق)» روز شنبه چهاردهم تیرماه 1399 در محل اندیشکده برگزار گردید.
در این نشست هادی معصومی زارع مدیر میز عراق و شامات اندیشکده به عنوان سخنران و ارائه دهنده بحث اقدام به طرح نظریه خود در باب آسیب شناسی کلان راهبرد ج.اا در سیاست منطقه‌ای و به ویژه کشور عراق پرداخته و نقش آفرینی ویترینی آن و همپیمانانش در ساختار سیاسی مسدود و مهندسی شده عراق پسابعث را منجر به خلق تناقض میان ماهیت ضدسیستمی و عملکرد سیستمی آن عنوان نمود.
وی در مقدمه ضمن اشاره به الگوی نظری ضدسیستمی انقلاب اسلامی، رویکرد نوسانی جمهوری اسلامی در قبال نظم های موجود منطقه ای را خلال دهه های هشتاد میلادی تاکنون را مورد بحث و بررسی قرار داده و سپس تجربه نقش آفرینی سیستمی جمهوری اسلامی و همپیمانان آن در این کشور (شامل احزاب موسوم به اسلام گرا و برخی از فصائل مقاومت) را مورد تحلیل و بررسی قرار داد.
اهم محورهای مورد اشاره این پژوهشگر حوزه عراق عبارت بودند از:
- نقش آفرینی سیستمی اسلام گرایان عراقی و فصائل مقاومت در ساختار جدید سیاسی عراق : چرایی و تبعات
- مختصات سیاسی و اجتماعی جامعه عراق ، محیط پیرامونی عراق و نیز ماهیت مناسبات ایران و عراق در شرایط ورود سه گانه ایران، احزاب موسوم به اسلام گرا و برخی از فصائل مقاومت به ساختار سیاسی جدید عراق
- گزینه های پیش روی سه گانه یادشده در قبال مشارکت یا عدم مشارکت در ساختار سیاسی جدید عراق
- راهبرد امریکا در تعامل با سه گانه یاد شده (خلق انسداد ساختاری و برساختن پروژه ادراک سازی)
- اهم اشکالات وارده بر کلان راهبرد سه گانه یادشده
- راه حل: بازگشت به نقش ضدسیستمی یا فاصله از ویترین اجرایی سیستم
آن چه در پی می آید گزارش تفصیلی این نشست است. شایان ذکر است که خلال ماه های پیش رو گزارش راهبردی اندیشکده در همین خصوص انتشار خواهد یافت.
مقدمه
يکي از موضوعات بسيار مهم که سياست گذاران ما و تحليل گران حوزه مسائل عراق باآن روبرو بودند پاسخ به اين سوال است که آيا کلان راهبرد جمهوري اسلامي ايران در سطح منطقه و به ویژه عراق، صحيح بوده است يا خير؟ براستی ج اا چگونه عمل کرده است که با گذشت تنها يکسال و نيم از فروپاشي داعشي که جمهوري اسلامي ايران در پيشاني خط مقدم مبارزه با آن و کمک به مردم و شيعيان عراق بود و نیز بعد از سال ها راهپيمايي اربعين که ما در آن شاهد هم جوشي و پيوند عميق فرهنگي و مردمي بين مردم ايران و عراق بوديم، کشور عراق صحنه خيزش موج هاي مخالفت عليه سياست هاي جمهوري اسلامي در عراق می شود.
آيا سياست ج.اا يک سياست استعماري و مداخله جويانه از سنخ سياست هاي استعماری اروپايي و آمريکايي ها در منطقه بوده است ياخير؟اگر بوده است چرا؟اگر نبوده است پس اين خيزش ها معلول چه علتي هست؟
شايد تحليلش خيلي آسان نباشد. مي توانيم به اين نگاه توطئه اي محض داشته باشيم. آن طور که وقتي در اين کشور شاهد ايام تظاهرات عراق و شلوغي هاي عراق به آن اشاره ميکردند که اينها صرفا حاصل توطئه هاي آمريکا و کشورهاي حاشيه ي خليج فارس هست و مي توانيم به اينها نگاه کاملا پروسه اي داشته باشيم و براين باور باشيم که اتفاقات عراق کاملا معلول يکسري عوامل داخلي هست و هيچ ارتباطي به سرمايه گذاري هاي بيروني ندارد و مي توانيم مثل نگاهي که بنده دنبال مي کردم ؛ نگاهي مرکب از پروژه و پروسه دنبال کنيم که اينها در جايي بهم ميرسند و نقطه تلاقي دارند ويک نقطه ي مصالح مشترک دارند وطبيعتا اتفاقات اخير را رقم ميزنند.
جایگاه ضدسیستمی؛ نقش آفرینی سیستمی: آوردگاه تضاد
اساسا جمهوري اسلامي مولود و حاصل انقلاب اسلامي هست. انقلاب اسلامي که از حيث مفهومي خودش يک طرح ضدسيستمي برپايه‌ي نفي سلطه ي غرب و شرق بود.نفی سیستم بین المللی موجود!
اگر جمهوری اسلامی از حیث عملی و رفتاری مورد ارزیابی و آنالیز قرار گیرد، یک رفتار نوسانی و متغیر دارد. در دهه 80 میلادی، تقریباً رفتار جمهوری اسلامی یک رفتار کاملاً ضدسیستمی است.
از ابتدای دهه 90 [میلادی]، از اواخر دهه 60 شمسی، با روی کار آمدن دولت سازندگی در جمهوری اسلامی ایران و تعدیل سیاست خارجی و رویکرد تنش‌زدایی که در سیاست خارجی جمهوری اسلامی و تلاشی که برای بهبود روابط جمهوری اسلامی با غرب دنبال می‌شود، شاهد یک توصیه به جنبش‌های مقاومت هستید که در درون سیستم‌های ملی نقش‌آفرینی کنند. یعنی به موازات تعدیلی که در سیاست خارجه جمهوی اسلامی ایران دارید، شاهد یک تعدیلی هم در رفتار همپیمانان یا هم‌فکران جمهوری اسلامی در کشورهای مختلف هستیم که به نوبه خود شامل دو مرحله 1992 تا 2003 و 2003 تا امروز است.
در مقطع نخست، نخستین نمونه آن را می توان در 1992 و مشارکت حزب‌الله در انتخابات پارلمانی 1992 و مشارکتش در ساختار سیاسی لبنان دنبال کرد. پس از 11 . . .
برای مطالعه ادامه مطلب ثبت نام کنید
