ترجمه و تلخیص: سید هاشم رضوی
حمله روسیه به اوکراین از سویی اتحاد جدیدی را برای ناتو و روابط بین اقیانوس اطلس به ارمغان آورده و از سوی دیگر تنشهای موجود در روابط دولت بایدن با کشورهای خاورمیانه را تشدید کرده است.
هیچگاه روابط میان ایالات متحده و شرکای عربی خلیج فارس؛ سعودی و امارات متحده عربی تا این حد پرتنش نبوده است. عدم تمایل این کشورها به افزایش تولید نفت همزمان با افزایش قیمت سوخت، بعلاوه آنچه که دولت بایدن محکومیت نه چندان قوی مسکو از سوی این متحدین مینامد، از بارزترین دلایل این تنش است.
اما در هر دو مورد، ریشه اختلاف بسیار عمیق تر است. مقامات خلیج فارس معتقدند انبوهی از نگرانی ها باعث شده آنها در تضمین های امنیتی ایالات متحده تردید کنند، که از جمله این نگرانیها، شکست ایالات متحده در واکنش شدید به حملات موشکی مداوم به کشورهایشان توسط شورشیان حوثی تحت حمایت ایران در یمن و اشتیاق دولت بایدن برای امضای توافقنامه هسته ای با ایران است بدون آنکه به دخالت های این کشور در منطقه بپردازد.
دقیقا به همین اهمیت موضوعی است که این کشورها از آن به عنوان عدم احترام به متحدین دیرینه یاد می کنند. جفری فلتمن، که سال ها به عنوان دیپلمات ارشد ایالات متحده در منطقه و سازمان ملل خدمت کرده در این رابطه می گوید: این موضوع فراتر از سیاست است و به روابط شخصی میان دو طرف نیز سرایت می کند.
پرزیدنت بایدن در طول مبارزات انتخاباتی خود سعودی را یک کشور “منفور” توصیف کرد و هنوز با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، نه تنها ملاقات نکرده، حتی با او گفتگو نیز نکرده است. گفته میشود که محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی، همتای اماراتی بن سلمان، زمانی که هفتهها بدون دیدار با مقامات سطح بالای آمریکا یا پاسخ مثبت فوری به درخواستهای امارات برای دریافت تجهیزات بیشتر دفاع هوایی پس از اولین حمله موشکی حوثیها به امارات در 17 ژانویه سپری کرد، آشفته شد.
آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات متحده در تلاش برای بازگرداندن این روابط به مسیر اصلی خود، روز سهشنبه با ولیعهد امارات در مراکش دیدار کرد. بلینکن در حالی که آنها برای دوربینها دست میداد، ابراز نگرانی کرد و گفت: شراکت بین کشورهای ما واقعاً برای ایالات متحده مهم است و من از وقتی که امروز گذاشتید سپاسگزارم و در واقع برای وقت گذاشتن هر روز سپاسگزارم، زیرا امارات متحده عربی یک قدرت منطقه و در حال تبدیل به یک قدرت جهانی است!
اما پاسخ عبدالله بن زاید، وزیر خارجه امارات کوتاه و مختصر بود. او گفت که این یک “فرصت مهم” بود و من مطمئن هستم که ما باید در مورد بسیاری از مسائل به خصوص روابط دوجانبه صحبت کنیم. بلینکن در گفتوگو با خبرنگاران روز چهارشنبه گفت که به وزیر اماراتی به وضوح گفته است که ایالات متحده شریک واقعی امارات است، اما از ارائه جزئیات بیشتر خودداری کرد. وی همچنین افزود که آنها در گفتگوهای خود بر موضوع تامین انرژی تمرکز نکرده اند!
به گفته افراد آشنا با این تنش، دولت بایدن توجه و شکیبایی چندانی نسبت به گلایه های اعراب ندارد و نارضایتیهای این کشورها را مانند مسائل معمول در منطقه می بیند. بایدن با توجه به بحرانهای فراوانی که با آنها دست و پنجه نرم می کند و فشارهای موجود از درون حزب دموکرات، برای اتخاذ موضعی سختتر در برابر پادشاهیهای خلیج فارس و بهویژه سعودی، گزینه هایی محدود و فضایی کمی برای مانور دارد.
ملاقات یا حتی یک تماس تلفنی با بن سلمان، ولیعهد سعودی که توسط سیا به عنوان دستور دهنده ترور جمال خاشقجی، روزنامهنگار سعودی و مقیم آمریکا در سال 2018 معرفی شده، برای روابط ضعیف بایدن با بسیاری از نمایندگان در کنگره و جایی که ولیعهد سعودی در آن مرتبا محکوم می شود، مشکلساز خواهد بود. بایدن مایل بود در کنفرانس سال گذشته گروه 20 در رم یا در اجلاس آب و هوا در اسکاتلند با بن سلمان دیدار کند، اما بن سلمان از شرکت در این گردهماییها خودداری کرد. منابع آگاه می گویند که اگر ولیعهد در جریان تماس ماه گذشته بایدن با ملک سلمان، تلفن را برمی داشت، کاخ سفید برای گفتگو با وی مخالفتی نمی کرد.
برای اماراتی ها، نشانه های این بیگانگی، بسیار بیشتر است که از جمله آنها می توان تأخیر ایالات متحده در فروش جت های جنگنده F-35 و مذاکرات با ایران اشاره کرد. اما این عوامل تحریک آمیز در کنار آنچه اماراتی ها آن را واکنش سطحی ایالات متحده به حملات حوثی ها در زمانی که اولین موشکها از یمن به تانکرهای سوخت در ابوظبی فرود آمد و سه غیرنظامی را کشت، رنگ پریده و بی اهمیت است.
حمله نسبتاً معمول علیه سعودی، حمله نادر به اماراتی هایی محسوب می شد که دخالت مستقیمشان در جنگ یمن به رهبری سعودی علیه حوثی ها چندین سال پیش با خروج سربازان اماراتی به پایان رسیده بود. این حمله آغاز هفتهها حملات مشابه حمله به سعودی علیه مواضع اماراتی بود. امارات برای پاسخ به این حملات درخواست سامانه های پدافند هوایی پاتریوت و تاد کرد. همچنین امارات از ایالات متحده درخواست کرد حوثیها مجددا به عنوان یک سازمان تروریستی توسط ایالات متحده شناسایی شود؛ اقدامی که باعث میشد سران این جنبش و آنهایی که با آنها سروکار دارند تحت پیگرد جنایی قرار گیرند.
کاری که دونالد ترامپ یک روز قبل از پایان دوره ریاست جمهوری به آن اقدام کرد و حوثی ها را تروریست نامید. این اقدام ترامپ انتقاد شدید سازمان ها و گروه های بشردوستانه را به دنبال داشت چرا که آن را مانعی برای ارسال کمک به غیرنظامیان رنج دیده یمن می دانستند و بایدن این اقدام ترامپ را لغو کرد.
حملات حوثی ها به امارات آسیب پذیری اماراتی ها را آشکار کرد و نگرانی ها در مورد توافق هسته ای ایران را تشدید کرد و اماراتی ها متوجه شدند که واکنش آمریکا در قبال چنین حملاتی به متحدینش قابل توجه نیست. افزون بر این گزارش هایی مبنی بر اینکه دولت ایالات متحده در حال بررسی حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران از لیست سازمان های تروریستی به عنوان بخشی از مذاکرات هستهای خشم اماراتی ها را افزون می کرد.
از سوی دیگر و در عمل یک گروه از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در یک نمایش دفاعی در دوحه قطر؛ رقیب منطقه ای امارات در ارتباط با ایالات متحده، حضور یافت. قطر اصرار داشت که فقط از وزارت دفاع ایران دعوت کرده و از حضور سپاه در نمایشگاه اطلاعی نداشته است.موضوعی که وزارت امور خارجه ایالات متحده نیز در بیانیه ای منتشر و این اتفاق را عمیقاً ناامیدکننده و اندوهناک دانست.
در همین حال جیمز جفری، سفیر سابق ایالات متحده در دولت ترامپ معتقد است، کشورهای عربی و سایر کشورهای منطقه در مورد واکنشهای ایالات متحده در مورد تهران نگرانی مشترکی دارند. جفری با درخواست از دولت ایالات متحده برای انجام اقداماتی که به متحدان خلیج فارس ثابت کند که بایدن مایل است در مورد ایران کاری بیش از لفاظی های تند انجام دهد. جفری می گوید، وضعیت ایالات متحده در برابر ایران مانند یک بازی فوتبال است که در آن تیم شما هرگز امتیازی کسب نمی کند و مدام توپ را از دست می دهد، اما مربی فریاد می زند که “تیم می تواند برنده شود”.
در پاسخ به درخواست امارات برای دریافت تسلیحات بیشتر، مقامات ایالات متحده پاسخ می دهند که ذخایر امارات هنوز تمام نشده است. اماراتیها در حال حاضر نسبت به بسیاری از شرکای ایالات متحده از تسلیحات پیشرفتهتر ساخت آمریکا، از جمله سامانه تاد که برای اولین بار در واکنش به حملات حوثیها مورد استفاده قرار گرفت، بهره میبرند.
دولت بایدن، که همه کمکهای دفاعی به سعودیها را در جریان جنگ یمن قطع کرده بود، اعمال محدودیت های بیشتر بر حوثی ها در حد توقع اماراتی ها را ممکن نمیدانست. موضوعی که امارات به آن باور نداشت و خواهان اعمال فشار بیشتر بر حوثی ها بود و معتقد بود حوثیها بدون شک یک سازمان تروریستی هستند، اما دولت بایدن تروریست نامیدن آنان را فرایندی پیچیده میدانست، نه لزوماً به دلیل لابیگری گروههای بشردوستانه، بلکه به این دلیل که بانکهای آمریکایی و بینالمللی از ترس تعامل با یمنِ تحت کنترل گروهی تروریستی از تسهیل کمکها و انتقال به یمن خودداری میکردند.
اما به نظر نمیرسد که هیچ یک از این اختلافات برای امارات به اندازه عدم حضور علنی در زمان نیاز امارات به آمریکا، آنها را خشمگین نکرده باشد. در حالی که هر دو طرف توافق دارند که علیرغم اینکه تماسهای تلفنی زیادی در سطح بالا میان مقامات دو کشور وجود داشته و ایالات متحده در محکومیت حمله حوثیها بیانیه صادر کرده و رئیس وقت فرماندهی مرکزی ایالات متحده، ژنرال کنت مککنزی و برت مک گورک، فرمانده ارشد خاورمیانه از امارات دیدار کرده اند، همه و همه اینها برای کشوری که در کنار نیروهای آمریکایی در درگیری های مختلف از کوزوو گرفته تا افغانستان مشارکت داشته، کافی تلقی نمی شود.
زمانی که بایدن در نهایت ماه گذشته با بن زاید تماس گرفت، به او گفته شد که زمان مناسبی نیست و قول و قرارها برای تغییر رویکرد تاکنون بی نتیجه مانده است. بلال ساب، یکی از مقامات سابق پنتاگون که مدیر برنامه دفاعی و امنیتی مؤسسه خاورمیانه می گوید، به نظر میرسد کشورهای حوزه خلیج فارس به طور کامل عملکرد کند بوروکراسی ایالات متحده را درک نکردهاند. وی می افزاید، حتی با هماهنگی نزدیکترین متحدان در ناتو ما نمیتوانیم فوراً نیروهای ارشد خود را بفرستیم و تجهیزات نظامی را برای حمایت از آنها مستقر کنیم و ممکن است انتظارات کشورهای حاشیه خلیج فارس از ایالات متحده بیش از حد بالا باشد و همین امر باعث ناامیدی زیاد آنان شده است.
در هفته های اخیر، این شکاف بدتر شده است. یک هفته پس از دیدار عبدالله بن زاید، وزیر خارجه امارات با سرگئی لاوروف، همتای روس خود در دبی، امارات به فراخوان عمومی روسیه برای لغو انزوای بشار اسد، رئیس جمهور مورد حمایت مسکو پیوست و امارات میزبان اسد در ابوظبی بود.
امارات و سعودی درخواست های ایالات متحده برای افزایش تولید نفت جهت جبران کمبودهای بازار در جریان بحران اوکراین را رد کردند و اماراتی ها در رای گیری شورای امنیت سازمان ملل متحد به طرح مورد حمایت ایالات متحده برای محکومیت روسیه، رای ممتنع دادند!
نماینده امارات در توضیح رای کشورش در سازمان ملل گفت که نتیجه این قطعنامه به دلیل وتوی روسیه یک نتیجه قطعی بود. برخی معتقدند که رای ممتنع امارات یک معامله با روسیه برای وتو نکردن قطعنامه بعدی برای تحریم حوثی ها بود. اما بعدها که امارات به قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در محکومیت روسها در اوکراین رأی مثبت داد، عدم حمایت از قطعنامه مورد نظر آمریکا، مورد توجه کارشناسان قرار گرفت.
در نهایت وزرای نفت هر دو کشور سعودی و امارات در سخنرانی روز سه شنبه در اجلاس سالانه دولت جهانی در دبی گفتند که از محدود کردن تولید نفت پشیمان نیستند. آنها تاکید کردند که تمرکز بر “پایداری” منابع انرژی جهان است و سعی کردهاند هرگز سیاست و نفت را با هم درنیامیزند! در این رابطه سهیل بن محمد المزروعی، وزیر اماراتی، گفت، من 35 سال در این زمینه فعالیت کرده ام و می دانم چگونه میتوانیم مسائل سیاسی خود را آنگونه که به نفع همه ما است اداره کنیم.
https://www.washingtonpost.com/national-security/2022/03/30/ukraine-gulf-saudi-uae-biden/?tid=ss_tw