متن نشست نقد و بررسی گزارش «خوشه های خشم» منتشر گردید. این نشست دیماه سال گذشته و به میزبانی خانه اندیشه ورزان در تهران برگزار گردید. در ابتدای نشست حمید عظیمی، یکی از نویسندگان گزارش، به بیان زمینه ها و بررسی ادبیات و روش شناسی خاص این گزارش پرداخت. وی با اشاره به شرایط زمانی انتشار این گزارش بیان کرد: «کما بیش شاید دوستانی که حاضر هستند میدانند که ما الآن به نوعی در مسیر تنش زدایی با عربستان قرار گرفتیم. اخبار متنوعی در این ایامی که دولت جدید برقرار شده و حتی یک مقدار قبلتر، از زمانی که دولت ترامپ کنار رفته، میشنویم که تلاشهایی میشود برای تخفیف حجم خصومت با عربستان. در چنین شرایطی چرا ما روی بحث معارضه تأکید میکنیم؟» عظیمی در توضیح نسبت موضوع معارضه با مصالحه ایران و عربستان اظهار کرد که «هیچ تنشزدایی اتفاق نمیافتد مگر اینکه شما بتوانید یک بده بستان منطقی تصویر کنید». وی با طرح این سوال که کدام بده بستان می تواند محور گفتگو برای مصالحه باشد به سه سناریوی ممکن در مسیر تقابل و تعامل دو طرف اشاره نمود:
سناریو نخست که برخورد مستقیم میان طرفین است و این سناریو برای هردو طرف نامطلوب ترین گزینه به شمار می آید.
سناریو دوم که در آن تنش ها در قالب جنگ پراکسی ها تحقق و استمرار می یابد.
سناریو سوم که تلاش برای تاثیر در عناصر داخلی طرف مقابل است که این سناریو تاکنون به جد مورد پیگیری عربستان بوده است اما ایران تمایل چندانی برای ورود در آن نداشته است.
عظیمی با اشاره به سناریو دوم، وجه المصالحه قرار دادن هسته های مقاومت در منطقه را مورد توجه ترین گزینه در تنشزدایی با عربستان دانست و با اشاره به تبعات این سیاست پیگیری آن را خطایی راهبردی عنوان نمود. وی با این مقدمه مسیر سوم را تنها مسیر منطقی برای تولید برگ برنده و ایجاد زمینۀ بده بستان سیاسی دانست.
مدیر اندیشکده مرصاد در بخش دیگر ارائۀ خود که به روش شناسی گزارش می پرداخت عنوان کرد: «ما یک ادبیات خیلی موسع و مشبعی در کشور ایجاد کردیم که سریع اسم جریانشناسی رویش میگذاریم. ولی اگر برگردیم در ادبیات مثلاً متدهای مطالعاتی جهانی هر جا به این نگاه کنیم میبینیم اصلاً معادل ندارد، یعنی کاملاً مخلوق جهان ذهنی ما ایرانیهاست چیزی به اسم جریانشناسی.» وی با نقد این رویکرد در فضای خبرگی و تخصصی کشور، الگوی تحلیل شبکه را جایگزینی دقیق تر و کارآمدتر برای بررسی جریانات اجتماعی در مقیاس خرد و کلان دانست.
نویسندۀ گزارش در ادامه به بیان جزئیات فرایند استخراج و تحلیل داده ها و الگوی مطالعات کارشناسی بر روی موجودیت ها و خوشه های استخراج شده در این فرایند پرداخت. وی همچنین با توضیح گرایشات چهار خوشۀ اصلی استخراج شده در تحلیل داده ها، اضافه کرد که گزارش منتشر شده متمرکز بر یکی از این خوشه هاست که آن را «خارجی-درونگرا» می توان عنوان داد. «سعودیهایی که خارج از عربستان هستند و مسألهشان عربستان است» عمدۀ اعضای این خوشه را شامل می شوند. در نهایت نویسنده با اشاره به سه زیرگروه اصلی این خوشه، هرکدام از این گروه ها را شکل گرفته حول محور یکی از اضلاع مثلث لندن یعنی سعد الفقیه، محمد المسعری، و مضاوی الرشید دانست. عظیمی در انتها به گزارش آخرین تحولات گروه های سه گانۀ یاد شده و تشکل ها و شخصیت ها مطرح شده در بستر این گروه ها پرداخت.
پس از این ارائه از نویسندۀ، آقایان دکتر داریوش درویشی، مهدی توحیدی نیا و اکبری سه ناقد دعوت شده به بررسی متن گزارش پرداختند. در این میان دکتر درویشی با تمرکز بر جنبه های محتوایی گزارش به نقد تحلیل ها و توصیه های بیان شده در متن پرداخت. نقد آقایان توحیدی نیا و اکبری نیز عمدتا متمرکز بر لایه فنی و روشی اثر بود. در پایان نیز عظیمی به پاسخ نقدها و اشکالات مطرح شده توسط ناقدان و همچنین پرسش های حضار پرداخت.
برای تهیۀ این گزارش می توانید با شمارۀ ۰۲۵۳۷۸۳۰۵۵۳ یا آی دی @Mers_ad در پیامرسان های تلگرام و ایتا تماس حاصل فرمایید.